Cykl narcystycznej przemocy składa się z pewnych charakterystycznych etapów. Narcyzowi (osobie o zaburzeniach narcystycznych) chodzi o jak najszybsze wciągnięcie w przemocową relację, w której, jak drapieżnik, będzie psychicznie eksploatował swoją ofiarę aż do jej zamęczenia. Ale nie musi tak być. Jeśli w porę dostrzeżesz sygnały, wskazujące na to, że wplątuje Cię w swój brutalny świat i stara się zniewolić, masz szansę z tego wyjść cało. Jeśli już jednak w tym jesteś – wiesz, że masz problem. Ale też nic straconego, możesz z tego realnie wyjść. Pamiętaj jednak, że z każdym dniem coraz bardziej jesteś poobijana/poobijany psychicznie, wyczerpany, a tym samym więcej czasu będziesz potrzebować na regenerację. Im dłużej w tym tkwisz, tym gorzej. Zatem nie ma co tracić czasu.

Rozpoznaj więc fazy cyklu narcystycznej przemocy i dowiedz się, co robić.

Tym razem odsyłam do filmu dokumentalnego z 2019 roku, w którym troje bohaterów, którzy uwolnili się z tego świństwa, ocalałych, opowiada o swoich doświadczeniach. Ich relacje przeplatane są wypowiedziami specjalistów. Materiał w wersji anglojęzycznej, ale zawiera polskie napisy. Warto.

Jeśliby jednak Ci się nie chciało teraz oglądać, pod filmem przygotowałam materiał na jego podstawie wraz z moimi komentarzami. Zachęcam. Do obejrzenia, do poczytania albo jednego i drugiego.

https://www.youtube.com/watch?v=u8WruFc8uXM

Jak rozpoznać narcyza?

Niektóre najważniejsze cechy osobowości narcystycznej:

• poczucie upoważnienia do wszystkiego (dawanie sobie praw do podejmowania różnych działań, przy jednoczesnym pozbawianiu tych praw innych osób)
• przesadne poczucie własnej ważności (wspaniałości)
• poniżanie, przytłaczania, nękanie innych
• szybkie wpadanie w złość, nawet w drobiazgach
• bardzo duża krytyka wobec innych, wyśmiewanie, szydzenie z innych, pogarda wobec innych
• wybujałe niedojrzałe ego, które steruje jego działaniami. Wszystko robi przez pryzmat tego ego. Ego jest podstawą każdego jego działania i od niego pochodzi
• deficyt poznawczy – narcyz inaczej interpretuje rzeczywistość i robi wszystko, aby wszystkie elementy otoczenia były zgodne z jego interpretacją
• brak empatii
• często też brak sumienia (psychopatia).

Narcystyczne zasilenie:

1. Uwaga – pozytywna lub negatywna (poprzez wzbudzanie u innych podziwu, uznania względem swojej osoby, zbierania pochwał, wywoływanie u nich poczucia strachu czy odrazy)
2. Tworzenie obrazu udanego życia z narcyzem (sztuczne kreowanie i przekonywanie do tego).

Cykl narcystycznej przemocy. Etapy wciągania do relacji przemocowej przez narcyza

Można wyróżnić ok. 10 charakterystycznych etapów cyklu narcystyczne przemocy. Ich granice są nieostre: w praktyce działania nakładają się na siebie. Zalicza się do nich następujące:

1. Love bombing
2. Złapanie ofiary i subtelna dewaluacja oraz izolowanie od otoczenia
3. Pełna kontrola nad ofiarą
4. Aktywne powstrzymywanie ofiary przed uwolnieniem
5. Próby ponownego wciągania (hovering)
6. Kampania oszczerstw (smear campaign)(gdy wciąganie się nie powiedzie, ale też wcześniej)
7. Poszukiwanie nowej ofiary (również może być wcześniej)

Etap 1. Love bombing

-bombardowanie miłością, bombardowanie swoją osobą, fizyczne narzucanie się, brak psychicznego odpoczynku od narcyza mające na celu wykształcenie u ofiary przekonania, że jest wyjątkowa, aby nabrała pełnego zaufania do narcyza poprzez rzekome dopasowywanie się – zgodność ciał i dusz, idealne dostrojenie – ma to na celu totalne otwarcie się ofiary i możliwość dogłębnego poznania jej, w tym zwłaszcza jej słabych punktów, które później narcyz wykorzysta. Narcyz “mapuje” ją.

Etap 2. Złapanie ofiary i subtelna, ale postępująca dewaluacja oraz izolowanie od otoczenia

– odbywa się bardzo szybko po 1 etapie, a w zasadzie nawet w trakcie jego trwania.

• Izolacja ofiary od jej rodziny i przyjaciół, kontrolowanie jej kontaktów i krytykowanie osób jej bliskich
• Jeśli ofiara już wcześniej była izolowana (np. unikała kontaktu z przemocową rodziną), to rodzinę tą wykorzystuje do zacieśnienia izolacji, tworzenia koalicji przeciwko ofierze i terroryzowania jej rodziną poprzez aranżowanie kontaktów tej rodziny z ofiarą.
• Obmawianie i oczernianie za plecami, demonizowanie i przedstawianie ofiary w złym świetle, zgrywając przy tym ofiarę – początki mogą być już we wcześniejszym etapie
• Zbieranie informacji na temat ofiary od osób, z którymi nie chce się spotykać, które nie są jej przyjazne
• Poszukiwanie i werbowanie osób w otoczeniu, które będą działać przeciwko ofierze (jej rodzina, znajomi bliżsi i dalsi, przyjaciele)
• Wmawianie ofierze, że jest osobą złą, nikt jej nie lubi, jest uciążliwa, że ją nienawidzą, jest toksyczna
• Przedstawianie ofierze siebie, jako jedynej osoby, która chce z nią pozostać w związku, może ją wybawić ode złego i uczynić lepszą.

Etap 3. Pełna kontrola nad ofiarą

(a przynajmniej przekonanie i przekonywanie, że się ją ma)

• kontrola działań, myśli i uczuć ofiary
• przejęcie, przywłaszczanie ofiary i jej zasobów i ich eksploatacja (psychiczna, emocjonalna i fizyczna)
• okradanie ofiary z zasobów, aby nie miała jak się wyrwać z tego związku (jeśli ofiara zajmuje się domem i dziećmi, to nie dawanie jej pieniędzy lub wydzielanie ich tylko na te zakupy i w takiej kwocie, w jakiej narcyz uznał za słuszną)
• przypisywanie sobie zasług, które są osiągnięciami ofiary, bezpardonowe korzystanie z nich
• wmawianie czegoś, co nie miało miejsca (gaslighting), perswazja, manipulacja emocjonalna, wpędzanie w poczucie winy, zastraszanie, zaskakiwanie, nagła zmiana zachowania o 180 stopni, pranie mózgu, racjonalizacja wszelkich działań i zdarzeń oraz zachowań, myśli, uczuć i emocji ofiary po swojemu na korzyść narcyza
• wmawianie ofierze, że jest głupia, brzydka, wyśmiewanie jej, lekceważenie
• podporządkowywanie, obsesyjne dążenie do tego, aby ofiara była zależna od narcyza (nawet tylko w jego przekonaniu – wówczas narzucanie ofierze tego przekonania) i utrzymywanie takiego stanu
• ostentacyjne nieposzanowanie tego, co jest ważne dla ofiary i wmawianie jej, że przesadza, buntując się przeciwko takiemu traktowaniu
• przemoc w różnej postaci, oprócz psychicznej i emocjonalnej także fizyczna, seksualna, ekonomiczna
• nagłe wybuchy złości lub prowokowanie awantur, a następnie obwinianie o nie ofiarę
• fałszywe przepraszanie za swoje czyny, tylko po to, aby ofiara dalej z nim pozostawała i dalej mógł robić z nią to, co robi.
• utrudnianie wyjścia: osłabianie ofiary pod względem psychicznym i materialnym, trzymanie jej w klinczu, zastraszanie, aby nie wyszła z tego układu, wpędzanie w poczucie winy, gdy chce wyjść
• przetrzymywanie psychiczne i/lub fizyczne w toksycznym związku i wmawianie, że to ofiara, chcąc się wyrwać, robi sobie krzywdę; że jest nienormalna, skoro chce wyjść z tego związku

Narcyz dąży do zniszczenia ofiary, wyjałowienia jej tożsamości, wypełnienia ofiary sobą.

Ofiara w efekcie czuje się nikim. Czuje się jakimś środkiem, narzędziem, którego narcyz sobie używa do własnych celów, jednocześnie wmawiając jej, że wcale tak nie jest. Twierdzi, że kocha ofiarę. Nie ma żadnych skrupułów.

Ofiara narcyza jest skoncentrowana na przetrwaniu, ocaleniu, a nie na rozwoju. Na rozwój, wyjście spoza tego toksycznego układu nie ma już siły. Energia wykorzystywana jest w głównej mierze na wegetację.

Metody narcystycznej przemocy

W repertuarze narcyza jest bardzo wiele działań, które zostały już wyżej opisane. Można jednak wymienić charakterystyczne metody, które stosuje. Jakkolwiek wszystkie te metody przemocy są ze sobą ściśle powiązane.

Oprócz takich elementarnych działań narcyza jak obwinianie, przerzucanie odpowiedzialności, manipulowanie, kłamanie, mydlenie oczu itp. można wyróżnić:

• gaslighting;
• projekcja;
• zamęt, napięcie i własna interpretacja rzeczywistości;
• podtrzymywanie skrajności;
• aktywne przeciwdziałanie ucieczce ofiary;
• hoovering – ponowne wciąganie;
• kampania oszczerstw (smear campain)

Gaslighting

Gaslighting to manipulacja psychiczna służąca temu, aby ofiara wątpiła w swoje właściwe postrzeganie rzeczywistości, własny właściwy ogląd sytuacji, we własny stan psychiczny. Aby nabrała przekonania, że zwariowała, żeby zwątpiła w siebie. Ma to służyć jej całkowitemu podporządkowaniu psychicznemu oprawcy i poczuciu jego władzy nad ofiarą. Ma to osłabić jej możliwości wyswobodzenia się z toksycznego związku z nim i jeszcze większej możliwości manipulacji.

Gaslighting to niszczenie osobowości ofiary. Ma na celu złamanie jej.

Jest zaplanowany, aby ofiara nie mogła się od narcyza psychicznie uwolnić. Jest sposobem izolacji psychicznej – obok fizycznej izolacji, przekracza fizyczną izolację.

Skutkiem gaslightingu jest u ofiary utrata zaufania do siebie, w swoje postrzeganie, zdrowy rozsądek, pamięć przy jednoczesnej coraz większej otwartości na przyjmowanie jedynie treści pochodzących od narcyza (w wyniku ciągłej perswazji, manipulacji, nacisków, zamęczenia). W ten sposób odbywa się wewnętrzna destrukcja tożsamości ofiary, własnego „ja”. Ofiara ma poczucie, że zwariowała, nie jest już sobą. Wynika to z tego, że narcyz tak głęboko wtargnął w jej wnętrze, przejął je, wypełnia je sobą. To tak jak otworzyć komuś usta na siłę i przyblokować, skrępować, żeby się nie mógł się bronić, a następnie wlewać różne treści do gardła.

W jaki sposób narcyz stosuje gaslighting? Charakterystyczne działania

• oszukiwanie ofiary, kłamanie, wmawianie czegoś, co się nie wydarzyło, wmawianie tego, czego nie ma, wmawianie myśli, uczuć, emocji ofierze albo własna ich interpretacja
• celowe branie, chowanie rzeczy ofiary, niszczenie ich, a następnie stwierdzanie przez narcyza, że nie brał w tym udziału, nie ma pojęcia, co stało się z tymi rzeczami, kto je zniszczył („nie wiem, o czym mówisz”, „ale o co ci chodzi?”)
• mówienie czegoś, a następnie, nawet w chwilę potem, spokojne zaprzeczanie, że coś takiego powiedział.
• przyłapywanie narcyza na kłamstwie nie robi na nim wrażenia, racjonalizuje to, albo idzie w zaparte, twierdząc, że nie ma nic wspólnego z daną sytuacją, posiadana lub przywłaszczona rzecz nie jest jego itp. Zachowuje się tak przy innych, gdy się wkurzasz jego kolejnym zachowaniem w tym stylu – on jest wówczas opanowany, co ma na celu pokazanie innym, że to ty jesteś wariatem/wariatką
• zgrywanie ofiary w kryzysowych dla siebie sytuacjach – udawanie osoby cierpiącej, chorej albo też ujawnianie jakiejś swojej choroby, którą w istocie może mieć, ale o której wcześniej nie mówił, aby zaskoczyć ofiarę, wziąć na litość, wpędzić w poczucie winy i w ten sposób też racjonalizować wszystkie jego toksyczne i przemocowe zachowania; wmawianie, że to od ofiary doznał krzywdy, strat albo doprowadziła ją do choroby
• wmawianie ofierze, że inni jej nie lubią, nienawidzą, że mówili narcyzowi, jaka jest nienormalna
• wyciąganie słów i zdań ofiary z kontekstu i wykorzystywanie ich przeciwko ofierze, ubierając w inny kontekst stworzony przez narcyza, a następnie wmawianie ofierze, że właśnie tak powiedziała. Następnie nie dopuszczanie jej do głosu, aby mogła wyjaśnić sytuację. Albo też wykorzystywanie sytuacji, że wyjaśnienia zajmują dość dużo, w związku z czym ofiara rezygnuje z wyjaśnień, ale w ten sposób pozostawiana jest w złym świetle, jeśli przypisał jej złe postawy i zachowania. Uwikłanie, wplątanie ofiary w swój świat.

Projekcja

–zarzucanie innym tego, co dotyczy jego samego. To kolejna metoda narcystycznej przemocy. Jest to nagminne:

• przerzucanie odpowiedzialności za swoje czyny ofiarę, obarczanie winą za swoje zachowanie, odwracanie kota ogonem, mydlenie oczu, zarzucanie mściwości, egoizmu, wyrachowania, toksyczności, trudności we współżyciu, furii, nieprawidłowego postrzegania i myślenia, itp.
• wmawianie ofierze lenistwa, braku starań nad utrzymaniem domu i dobrych relacji, podczas gdy to narcyz prowadzi pasożytniczy tryb życia, jest tylko biorcą, oczekując coraz więcej od ofiary, jest nienasycony, wymaga totalnego poświęcenia mu uwagi
• wmawianie ofierze myśli, uczuć, emocji i intencji, które są jego
• żartowanie z wyrządzonego ofierze świństwa. W ten sposób też upokarzanie i lekceważenie.
• zarzucanie ofierze przewrażliwienia w sytuacji odczuwanej przez nią przemocy. To też sposób lekceważenia.

Zamęt, napięcie i własna interpretacja rzeczywistości. Tworzenie i podtrzymywanie

• tworzenie sytuacji skrajnych: z jednej strony niszczy ofiarę, a z drugiej chce odgrywać rolę jej wybawiciela, kogoś, kto oferuje jej wsparcie. Trudno w takiej sytuacji ofierze jednoznacznie stwierdzić, czy narcyz, jest dobrym, czy złym człowiekiem. Ofiara czuje się jak na rollercoasterze, na uczuciowej i emocjonalnej huśtawce
• wprowadza „mgłę”, zamiast wyjaśniać, stosuje „sałatkę słowną” (treści złożone z części, z którymi możemy się zgodzić, są logiczne, łącząc je z tymi, które nie pasują, są niezdrowe, krzywdzące, przemyca je; albo prawi komplementy, stosując aluzje; pozostawia dezorientację), komplikuje, „zamula”, nagminnie stosuje własne interpretacje z elementów, a wręcz strzępków rzeczywistości
• mówi „nie”, nie potrafiąc podać żadnej argumentacji, lub po prostu tłumacząc „bo tak”
• knuje za plecami ofiary, wciąga ją w intrygi, stosuje triangulację (tworzy “trójkąty”: konflikty między osobami, w których bezpośrednio lub pośrednio uczestniczy; wciąga do swojej napiętej relacji z ofiarą inne osoby, wzmagając w ten sposób konflikt; wykorzystuje do tzw. “latające małpy” – flaying monkeys: osoby z otoczenia ofiary, które przekonuje do tego, aby naciskały na ofiarę, by pozostała w związku z narcyzem).

Skrajności. Empatia vs brak empatii

Narcyz nie posiada empatii. Jego ofiara jest empatą: osobą uczuciową, ugodową, skłonną do ciężkiej pracy, gotową do poświęceń, potrafiącą wiele znieść, samokrytyczną, biorącą pod uwagę zdanie innych. Związek narcyza z empatą jest zwykle długi.

• narcyz ma poczucie upoważnienia do traktowania ludzi po swojemu, bez skrupułów, eksploatując ich, znęcając się nad nimi, poniżając ich, czuje się wyżej w hierarchii i wykorzystuje tą wyimaginowaną hierarchię
• narcyz uważa się za ofiarę, osobę pokrzywdzoną, gdy coś niecnego nie idzie po jego myśli, jeśli nie może zrealizować swoich egoistycznych planów z udziałem kogoś, jeśli spotkał się z odmową, jeśli ktoś postawił mu granice, jeśli ktoś odszedł od niego w efekcie jego działań, jeśli ktoś nie dał mu się dalej wykorzystywać, dręczyć, bawić się sobą (czuje się pokrzywdzony jak dziecko, któremu zabrano atrakcyjną ulubioną zabawkę lub jakby został pozbawiony wymarzonego dla siebie rodzica. W zasadzie, to jedno i drugie). Może przy tym płakać. Druga strona może postrzegać takie zachowanie jako przejaw żalu narcyza za problemy w relacji, jako przejaw jego skruchy i zrozumienia krzywdy, jaką wyrządza ofierze, przejaw jego uczuciowości i często to zachowanie tak jest właśnie odbierane przez ofiarę i otoczenie. W rzeczywistości jest to tylko przejaw jego egoizmu, a także manipulacji, brania na litość bez żadnych skrupułów, aby osiągnąć własne cele.
• narcyz pomija swój udział w nieprzyjemnym finale jakiegoś wydarzenia, a w szczególności, gdy on jest sprawcą tej sytuacji. Zwraca tylko uwagę na to, jakich on w swoim mniemaniu doznał niekorzyści ze strony innej osoby w tym wydarzeniu i ją obwinia za jej zachowanie, które w jego ocenie tych niekorzyści mu przysporzyło. Często też wyśmiewa zachowanie ofiary w tej sytuacji i ukazuje je jako nieuzasadnione, niedorzeczne, jako przejaw jej złośliwości albo wariactwa
• narcyz nie zaprzestaje swojego uciążliwego i przemocowego zachowania względem ofiary, mimo że ta ma już dosyć. Nie ma litości
• narcyz bez skrupułów dopuszcza się zdrad fizycznych i/lub emocjonalnych i nie ma wyrzutów sumienia, obarcza za nie winą ofiarę
• narcyz uważa, że jego zdanie jest jedynym słusznym i nie znosi sprzeciwu, domaga się przyjęcia jego zdania, nawet w najmniejszych kwestiach
• narcyz nie jest zdolny do normalnego spokojnego związku, ponieważ niezbędna jest w nim empatia, której narcyz nie posiada. Narcyz nie postrzega, nie myśli i nie odczuwa jak niezaburzona osoba.

Etap 4. Aktywne przeciwdziałania ucieczce z przemocowego związku

• gdy już sytuacja jest na ostrzu noża, ofiara jest na etapie gorącej fazy przemocy i jest już zdecydowana odejść, a narcyz dostrzega jej chęć uwolnienia się (albo wręcz sama ofiara go o tym informuje – czego robić nie można!), narcyz robi nagle coś miłego, obiecuje poprawę i konkretne działania naprawcze, obiecuje, że się zmieni, płacze, przyznaje się do winy, prosi o pomoc w rozwiązaniu jego problemu
• narcyz wyzwala instynkty opiekuńcze i w ten sposób zatrzymuje ofiarę przy sobie
• w sytuacji, gdy ofiara jest gotowa odejść i nie poddaje się już jego grom na zwłokę, szantażuje ją (że zrobi z niej wariatkę, pozbawi praw rodzicielskich, zabije się itp.) i zastrasza, wybucha gniewem, obwinia, obrzuca wyzwiskami, jest agresywny
• zastrasza ofiarę, że ją zniszczy, zrujnuje jej życie. W związku z tym, że ofiara na tym etapie jest już w znacznym stopniu zrujnowana psychicznie i już nie ufa sobie, nie ufa zdrowemu rozsądkowi, odizolowana od innych osób, nie ma wsparcia, wie też, że narcyz nie ma skrupułów, więc boi się, uznając jego groźby za realnie wyrządzające jej szkody

Empatom trudno jest porzucić kogokolwiek, nawet jeśli ktoś zachowuje się wobec nich nie w porządku. Starają się zwykle poszukać rozwiązania, aby naprawić relację, są gotowi do udzielania pomocy, są cierpliwi, dają szanse, bo zakładają, że każdy posiada empatię, a narcyzi to bez skrupułów wykorzystują.

Średnio 7 razy w ciągu trwania związku z narcyzem ofiara próbuje się uwolnić. Za każdym razem jest co raz trudniej, bo narcyz zauważa, że któryś z jego sposobów manipulacji zawsze wcześniej czy później zadziała, zacieśnia coraz bardziej kontrolę nad ofiarą, skoro już wie, że ma zamiar uciec, jeszcze bardziej koncentruje się na analizie słabych punktów ofiary, aby wiedzieć, za jaki sznurek pociągnąć i gdzie uderzyć.

Osłabiona ofiara w sposób psychiczny i fizyczny nie ma siły albo ochoty przedstawić swojej wersji wydarzeń (trudno jest uwierzyć osobom z zewnątrz, które znają narcyza z całkiem innej strony albo gdy nie wiedzą wcale, na czym polega narcystyczna przemoc, wyjaśnienia są czasochłonne) – rezygnuje więc z tego, nie widząc sensu tłumaczenia.

Skutki długotrwałej narcystycznej przemocy

• ofiary narcyzów mają kliniczną depresję i zaburzenia lękowe
• ofiary znajdują się w stanie nadmiernej czujności, bo psychopata burzy poczucie bezpieczeństwa, zaskakuje, burzy zaufanie: ciągła produkcja hormonów stresu, chroniczny stres
• obniżony poziom energii, poczucie wyczerpania
• mogą pojawić się różnego rodzaju choroby, w tym przewlekłe: depresja, wypalenie (burning out), trauma (PTSD), rak
• w ramach tych chorób albo poza nimi: utrata dawnych zainteresowań, bardzo niskie poczucie własnej wartości, rozchwianie emocjonalne, kłopoty ze snem, nerwice, uszkodzenie rdzenia „ja” – własnej tożsamości, utrata zdolności do budowania związków partnerskich poprzez traumatyczne doświadczenia wynikające ze związku z narcyzem i związaną z tym utratą zaufania.

Etap 5. Hoovering

– ponowne wciąganie ofiary do przemocowego związku

odbywa się poprzez obiecywanie poprawy, płacz, prowokowanie do rozmów, wymiany sms-ów, komplementowanie ofiary, przyznanie się do winy, odbywa się gra aktorska narcyza w pełnej okazałości.

Jeśli ofiara da się wciągnąć w tą grę, to przez chwilę będzie nawet doświadczała uczuć jak na początku znajomości, ale wkrótce to się zmieni, a narcyz powróci do swoich poprzednich zachowań. Cykl przemocy zostanie odtworzony na nowo. Z tą różnicą, że teraz trudniej będzie ofierze wyjść z tego związku. Narcyz będzie się mścił za próby odejścia, będzie pogardzał jeszcze bardziej ofiarą. Przemoc się nasili.

Etap 6. Kampania oszczerstw

• narcyz obwinia ofiarę za odejście od niego, jest to dla niego zawsze coś, z czym nie potrafi się pogodzić. W takim wypadku tworzy opowieści dla osób z zewnątrz, że to on zostawił ofiarę, bo była podła (kampania oszczerstw – zemsta), albo zgrywa ofiarę, że został porzucony przez tak podłą ofiarę.

• narcyz zbiera informacje, które mają ofiarę zdyskredytować w oczach innych osób, wyrządzić jej szkody (“haki”) – to ma miejsce już w trakcie związku

• tworzy własne historie na temat ofiary, które mają na celu okazać ją w otoczeniu w złym świetle np. jako agresora, nękacza, wariata, psychopatę (projekcja), zdemonizować, oczernić, osłabić

• kampania oszczerstw (smear campaign) – narcyz rozpowszechnia oczerniające, nieprawdziwe informacje na temat ofiary wśród jej znajomych i przyjaciół, osób, z którymi się kontaktuje również w środowisku pracy, w Internecie, zgrywając ofiarę, w ten sposób chcąc pozbawić ją wsparcia i nastawiając te osoby przeciwko niej w akcie zemsty.

Odgrywanie ofiary wychodzi mu świetnie. Skłóca ich z ofiarą, tworząc nieprawdziwe informacje, plotki (np. że ofiara wyśmiewała się wcześniej z tej osoby), uderza w słabe punkty ofiary: wykorzystuje informacje dotyczące jej wcześniejszych przykrych doświadczeń, z którymi się z nim podzieliła, traum, wykorzystuje jej słowa wyrwane z kontekstu.

Kampania oszczerstw to kontynuacja niszczenia ofiary, dalszego izolowania jej, tym razem w dalszym otoczeniu. Kontynuacja kontrolowania warunków otoczenia, w którym ofiara funkcjonuje. Robi to również poprzez tworzenie koalicji przeciwko ofierze z osobami wcześniej jej niesprzyjającymi (np. z jej przemocowymi rodzicami, od których postanowiła kiedyś odejść), terroryzuje ją wrogim nastawieniem innych osób albo poprzez kontakty z “latającymi małpami” (flaying monkeys), czyli osobami, które chcą ją nakłonić do powrotu, wpędzając ją w poczucie winy, obowiązku wobec cierpiącego narcyza, zawstydzając, podważając jej zdrowy rozsądek, zarzucając jej egoizm itp.

• kontynuacja znęcania się poprzez “latające małpy” i osoby nieprzychylne ofierze, również inne narcystyczne osoby, które wcześniej pojawiły się na drodze ofiary i które weszły we współpracę z obecnym narcyzem.

Jak przerwać cykl narcystycznej przemocy? Jak się uwolnić?

• Mózg (rozum) musi wyjść poza toksyczny układ, nie może go ciągle „mielić” – nie może ciągle przetwarzać tego, co się wydarzyło i co się wydarza. Należy wyjść poza ten układ i na zewnątrz szukać pomocy. Informować znajomych, przyjaciół, rodzinę i inne osoby z zewnątrz, które mogą pomóc, o tym, czego się doświadcza.
• Punktem zwrotnym dla ofiary jest spojrzenie na sytuację, w której znalazła się z narcyzem, w sposób holistyczny, tzn. jak na rollercoaster, a nie koncentracja na poszczególnych sytuacjach: tych dobrych i tych złych.
• Należy zaufać swojemu postrzeganiu, sobie. Przyjąć do siebie to, że jeśli Ci coś nie odpowiada to znaczy dokładnie, że Ci nie odpowiada i jeśli źle się czujesz w relacji z kimś, to znaczy, że ta relacja jest dla Ciebie zła. Skoncentrować się na tym, co Ty uważasz na temat tej sytuacji, w której się znajdujesz i nie opierać się tylko na czymś zdaniu, a już w szczególności zdaniu narcyza. Bo zasadniczą przyczyną problemów osób znajdujących się w relacji z narcyzem jest ogólna zwiększona skłonność do ufania innym i w to, co mówią, niż do ufania samemu sobie.
• Zwracaj w głównej mierze uwagę na to, co robi narcyz, niż na to co mówi. Działania i sprzeczność tego, co mówi z tym, co robi ukazują jego prawdziwą naturę. To z kolei oznacza, że aby poznać kogoś lepiej i móc stwierdzić czy jego osobowość jest spójna czy nie, wymaga to czasu. Narcyz natomiast nie daje na to czasu
• Nie informujesz ABSOLUTNIE narcyza o planach swojej ucieczki. Wcześniej organizujesz sobie miejsce i wtedy, kiedy on jest spokojny, będąc przekonanym o ciągłej kontroli nad sytuacją, wymykasz się
• Wszystko co jest zdrowe dla naszego ciała i psychiki, jest też zdrowe dla naszego mózgu, więc należy skoncentrować się na tym, aby sobie tego dostarczać. Zauważ, że sobie tego nie dostarczałaś/eś albo jak mało sobie tego dostarczałaś/eś. Nie dbałaś/eś o siebie, nie liczyłaś/eś się ze sobą.

Co robić po uwolnieniu się od narcyza?

-aby więcej nie znaleźć się w tym narcystycznym bagnie należy:

• ograniczyć kontakt z narcyzem do minimum, jeśli nie ma innego wyjścia (np. masz z nim dzieci). W innym wypadku – najlepiej zerwać kontakt, zmienić numer telefonu, zmienić adres zamieszkania, nie reagować na telefony, nie odpisywać sms-y, nie przyjmować żadnych prezentów, nic nie brać, nie godzić się na wykonanie mu jakichś przysług, świadczenie jakiejś pomocy w imię dawnej znajomości, nie przyjmować żadnej pomocy od niego, jeśli będzie uciążliwy – skontaktować się z policją, nie informując go o tym.
• mówić swoim znajomym i innych osobom w swoim otoczeniu, że ma się do czynienia z nękaczem i co się z nim przeszło, aby też mieli na niego baczenie. Nie chodzi o zdawanie kilkugodzinnej relacji w szczegółach (choć tak pewnie byłoby najlepiej, aby dokładnie przedstawić, z czym miało się do czynienia), nie chodzi też o opowiadanie o tym każdemu, kto się nadarzy, ale postarać się przedstawić konkret i powiedzieć, że być może będzie się potrzebowało wsparcia.
• pozbywać się ze swojego otoczenia toksycznych osób, czyli nie godzić się na złe traktowanie
• po wyjściu z toksycznego związku należy najpierw skoncentrować się na regeneracji, dostarczać sobie wielu pozytywnych i zdrowych doświadczeń, środków, a nie pogrążać się ciągle i ciągle w sytuacjach, które wywoływały ból, nie starać się je odtwarzać, nie powracać do nich myślami, bo to obciąża, pozbawia energii. Zatem nie jest wskazane zaraz po wyrwaniu się ze związku z narcyzem poddanie się terapii traumy, bo sięga ona głęboko. Należy w pierwszej kolejności nabrać sił, poszukać wsparcia, a potem można korzystać z psychoterapii
• regenerować się psychicznie, jednocześnie kontaktując się z ludźmi życzliwymi, z ludźmi, z którymi wspólnie można zrobić coś fajnego, z ludźmi o podobnych doświadczeniach i zainteresowaniach, zapisać się na jakiś kurs, studia.
• ofiary niejednokrotnie mają kliniczną depresję po związku z narcyzem, zaburzenia lękowe, więc tym później należy się zająć, udając się do psychoterapeuty.

Ja też z tego wyszłam.

---

Spodobał Ci się ten artykuł?

---